مدارس بهتر از معلمانی که در آنها تدریس می کنند نیستند و توسعة حرفه ای کلید اصلی پیشرفت معلمان و رشد حرفه ای آنها است. این پژوهش فرایند توسعة حرفه ای معلمان در مراکز تربیت معلم را با استفاده از طرح نظامدار نظریۀ داده بنیاد کاوش نموده است. به این منظور ضمن مصاحبة فردی با 11 نفر از مدرسان و مدیران با 5 گروه از معلمان دورة ابتدایی و راهنمایی این مراکز مصاحبه گروههای کانونی به عمل آمد. نتایج تحلیل دادهها طی سه مرحله، کدگذاری باز، محوری و انتخابی حاکی از یازده مقولة کلی ّ بود که در قالب مدل پارادایمی شامل: شرایط علی (انگیزه های بیرونی و درونی )؛ مقولة کانونی (مشارکت در یادگیری حرفه ای)؛ راهبردهای توسعة حرفه ای (فردی، مشارکتی و آموزشی)، زمینه (مدت زمان و تمرکز بر محتوا)؛ شرایط مداخله گر (عوامل سازمانی و روانشناختی) و پیامدها (برآورده نشدن انتظارات، تغییر دانش و نگرش و انتقال یادگیری)، فرایند توسعه حرفه ای معلمان در مراکز تربیت معلم و روابط بین ابعاد مختلف آن را منعکس می نمایند. در پایان بر مبنای نتایج به دست آمده، راهبردهایی برای بهبود فرایند توسعة حرفه ای معلمان در مراکز تربیت معلم ارائه شده است.

بر اساس دیدگاه مشارکت کنندگان، چهار عامل درونی و دو عامل بیرونی موجب ایجاد انگیزه در معلمان برای مشارکت در یادگیری حرفه ای می شوند. الف. انگیزه های درونی: این انگیزه ها را می توان در قالب چهار مقولة کلی: 1 .نوسازی دانش محتوایی، 2 .پاسخگویی به نیازهای دانشآموزان، 3 .رفع کمبود مهارتهای تربیتی و 4 .علاقه فردی، خلاصه نمود. به دلیل پیشرفتهای اخیر تکنولوژی آموزشی، کهنه شدن دانش موجود معلم و تغییرات آموزشی پدید آمده، مهمترین انگیزة درونی معلمان ابتدایی و راهنمایی از شرکت در توسعة حرفهای، ارتقای علمی و به روزکردن دانش محتوایی خود در حوزه ای است که تدریس میکنند. چنانکه یکی از معلمان با سابقه در مورد خود و سایر همکارانش میگوید:  مهمترین انگیزه من دانش است. بسیاری از ما مدتها است که از درس فاصله گرفته ایم. من خودم بیست سال سابقه دارم و در این مدت چگونگی برخورد با دانش آموز را تا حدودی آموخته ام، اما الان به دلیل پیشرفت تکنولوژی، تغییرات آموزشی و شکافی که بین معلم و دانش آموزان اتفاق افتاده مجبورم دانش خودم را به روز کنم.

 

پژوهشگران :   طاهری مرتضی , عارفی محبوبه, پرداخت چی محمدحسن, قهرمانی محمد

عنوان نشریه:  نوآوری های آموزشی :   بهار 1392 , دوره  12 , شماره  45 ; از صفحه 149 تا صفحه 176 .